niedziela, 24 lutego 2019

100 lat wolności na Ziemi Leżajskiej. Wystawa w Muzeum Ziemi Leżajskiej

Odwiedziłam dzisiaj wystawę "100 lat wolności na Ziemi Leżajskiej". To już ostatni dzwonek, bo jeszcze tylko kilka dni, będzie można zobaczyć bardzo ciekawą ekspozycję w Muzeum Ziemi Leżajskiej.
Kopia popiersia Józefa Piłsudskiego i sztandar leżajskiego oddziału Związku Strzeleckiego z 1927 r.
 
Niesamowitą historię sztandaru leżajskiego oddziału Związku Strzeleckiego z 1927 r. opowiedział mi Roman Federkiewicz pracownik Muzeum, wnuk Józefa Wrzesińskiego. 
>> Wrzesińscy. Dzieje sztandaru leżajskiego oddziału Związku Strzeleckiego w latach 1939-2019

****
Oprócz informacji historycznych zaprezentowanych na planszach pt. „ Ojcowie Niepodległości" można oglądnąć zbiory leżajskich kolekcjonerów i twórców.
Bardzo interesujące fotografie z okresu m. in. I i II wojny światowej, część takich lub podobnych zdjęć jest dostępna w Internecie, niestety te w sieci nie są podpisane. Teraz wiem, że właścicielami są Jacek Śliwińskiego, K. Wojtanowicz. To ważne, bo trzeba docenić ich kolekcjonerską pasję.





Podobnie Rafał Ciryt, znany  kolekcjoner, wręcz pasjonat wszystkiego co związane jest z Leżajskiem udostępnił na potrzeby Muzeum oryginalne pocztówki i zdjęcia z terenów Ziemi Leżajskiej, dokumenty, ciekawy album bogaty w fotografie z czasów I wojny światowej "Kaiser, Krieg, Kamera".

Pieczęć z czasów II wojny światowej 'Gminny Urząd w Rzuchowie koło Leżajska', Orzełki patriotyczne "Boże zbaw Polskę" z okresu I wojny światowej. Torba sanitariusza z częścią wyposażenia -- Polska - 1935 rok. 


Ze zbiorów Rafała Ciryta niesamowita kolekcja zdjęć, dokumentów, pieczątek, narzędzi lekarskich Tadeusza Trynieckiego oraz jego ojca Bolesława - lekarzy medycyny w Grodzisku Dolnym, zbiory z I połowy XX wieku.

W jednej z gablot udostępniono felposty - karty korespondencyjne czterech braci Lejów - Władysława, Stefana, Piotra i Jana z Gillershofu w Leżajsku. Pisali oni listy do rodziny z frontu I wojny światowej. O Lejach napisał książkę Sławomir Kułacz "Leżajskie drogi do niepodległości. Ta książka i kolejna autorstwa S. Kułacza "Okolice Leżajska i Sieniawy w przededniu i podczas II wojny światowej" można obejrzeć na wystawie. 
>> Sławomir Kułacz - Wojskowa i wojenna korespondencja braci Lejów (1913-1917)

Kazimierz Kuźniar, Rafał Ciryt oraz Muzeum udostępnili dokumenty i książki, także prasę z lat 30. XX wieku z artykułami poświęconymi Józefowi Piłsudskiemu. 

Andrzej Szumilasa udostępnił ze swojej kolekcji medali i monety patriotyczne
 

sobota, 9 lutego 2019

Szkoła Podstawowa nr 2 im. Władysława Broniewskiego w Leżajsku

Najstarsze zapisy dotyczące historii szkoły pochodzą z końca XIX wieku. Istniała wówczas jako Żeńska Szkoła, znajdowała się na Placu Szkolnym, w miejscu, gdzie obecnie stoi budynek MOPS, poniżej hali sportowej. W latach 1924-1926 starą żeńską szkołę rozebrano, rozpoczęto budowę nowej szkoły żeńskiej (o czym świadczą zapisy w Dzienniku kasowym funduszu budowy szkoły żeńskiej). zobacz>> Szkoła Żeńska w Leżajsku. Dziennik kasowy funduszu budowy szkoły
Tej Szkoły Żeńskiej też już nie ma. W czasie wojny, w 1944 roku budynek szkoły został spalony przez Niemców. 
Przez kilkanaście następnych lat nauka odbywała się w dwóch kamienicach doraźnie zaadaptowanych dla potrzeb edukacyjnych.
Nauka była kontynuowana w Proświcie na Jarosławskiej oraz na ulicy Ruin (obecnie ul. Targowa). 
W 1957 roku rozpoczęto budowę obecnej siedziby Szkoły Podstawowej Nr 2. Oddano ją do użytku 2 lata później. Uroczystość otwarcia nowego gmachu szkolnego miała miejsce 30 sierpnia 1959 roku. Tak więc wcześniejsza szkoła żeńska, stała się siedmioletnią placówką koedukacyjną.

W 1967 roku, po wprowadzeniu ogólnopolskiej reformy, szkołę ukończyli pierwsi
ósmoklasiści.
Szkoła Podstawowa została oddana do użytku w ostatnią niedzielę sierpnia 1959 roku. Pierwsi uczniowie chodzili jeszcze wtedy do szkoły o 7-klasowym systemie nauczania. Szkołę rozpoczynało się w wieku 7 lat. Ja byłam trzecim rocznikiem, który realizował program nauczania 8-klasowej szkoły podstawowej. Dyrektorką szkoły była pani pani Aleksandra Wilkowa, zastępcą Zdzisław Szepelak. 

Kultowym podręcznikiem dla siedmiolatków był Elementarz Mariana Falskiego, z którego dzieci uczyły się alfabetu, składania pierwszych słów typu ‘Ala ma Asa’, wierszyków np. ‘Murzynek Bambo’.

17 października 1965 r., z okazji nadania Szkole Podstawowej nr 2 w Leżajsku imienia Władysława Broniewskiego przybyła na uroczystość żona poety – Wanda Broniewska.



Uwieńczeniem tej jakże ważnej dla szkoły uroczystości było odsłonięcie pamiątkowej tablicy z napisem:

Do nas należy ziemia ogromna
Nasze ją ręce ujmą, ażeby
Na niej zbudować dom dla bezdomnych
W domu tym radość dzielić jak chleby

Wszyscy uczniowie, stojąc w holu, przed tablicą uroczyście odczytali ten cytat.

Ponadto dzieci deklamowały fragmenty wierszy poety, m. in.

Kiedy przyjdą podpalić dom, ten, w którym mieszkasz - Polskę,
kiedy rzucą przed siebie grom, kiedy runą żelaznym wojskiem
i pod drzwiami staną, i nocą kolbami w drzwi załomocą -
ty, ze snu podnosząc skroń, stań u drzwi.
Bagnet na broń! Trzeba krwi!                   
(Bagnet na broń)


Władysław Broniewski patron leżajskiej Dwójki zmarł 10 lutego 1962 roku na raka krtani - poeta, tłumacz, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej; 1940-41 więziony w ZSRR; żołnierz Armii Andersa, autor lewicowych wierszy polityczno-agitacyjnych oraz liryki żołniersko-patriotycznej , społecznej i osobistej. Napisał m.in. poemat ,,Komuna Paryska'', wiersz ,,Bagnet na broń'', cykl poetycki ,,Anka'' poświęcony zmarłej córce. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari (1921), Krzyżem Walecznych - czterokrotnie oraz Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
***














Jeszcze trochę historii:
Po przejściu Aleksandry Wilk na emeryturę, w 1972 roku przez 2 lata stanowisko dyrektora szkoły piastował Zdzisław Szepelak, a od 1974 do 1985 roku był kolejno zastępcą dyrektora Zbiorczej Szkoły Gminnej i Szkoły Podstawowej nr 2.
W roku szkolnym 1974/1975 obowiązki dyrektora leżajskiej „dwójki” przejął Marian Mroczkowski. Jego zastępcą została Alicja Chrzanowska. W latach 1975–1980 M. Mroczkowski sprawował w dalszym ciągu funkcję dyrektora Szkoły Podstawowej nr 2, będącej ówcześnie częścią Zbiorczej Szkoły Gminnej. Jego zastępcą w tym czasie był p. Jan Lizak. W latach 1980–1984 p. Lizak pełnił 
obowiązki dyrektora Szkoły Podstawowej nr 2 funkcjonującej w ramach Zbiorczej Szkoły Gminnej, a następnie do 1991 roku obowiązki zastępcy dyrektora leżajskiej „dwójki”.
W roku szkolnym 1975/1976 dyrektorem nowo powstałej Zbiorczej Szkoły Gminnej został Bronisław Antczak, który kierował tą placówką przez cały dziewięcioletni okres jej funkcjonowania. 
W latach 1985–1987 jednym z dwóch zastępców dyrektora leżajskiej „dwójki” był Roman Baj, późniejszy dyrektor Szkoły Podstawowej nr 3. W okresie pomiędzy 1991,a 1999 rokiem funkcję zastępcy dyrektora Szkoły Podstawowej nr 2 w Leżajsku pełniła Zofia Miller.
Przez następnych dziesięć lat, do końca roku szkolnego 2008/2009, stanowisko to sprawowała Urszula Litwin.
Przez następnych siedemnaście lat, do momentu przejścia na emeryturę w 2001 roku dyrektorem był Bronisław Antczak.
Kolejnym dyrektorem „dwójki” jest Józef Rzeszutko, który pełnił tę funkcję od grudnia 2001 roku. Z początkiem 2009 roku szkolnego stanowisko zastępcy dyrektora szkoły objęła Lidia Kucharska.

Obecnie szkoła zmieniła strukturę i nazwę. Funkcjonuje w dwóch budynkach (przy ul. Mickiewicza 51 oraz w budynku dawnego gimnazjum przy ul. M. C. Skłodowskiej), jako Zespółu Szkolno-Przedszkolny Nr 2 w Leżajsku. Dyrektorem jest Maciej Polański. 


Linki:

czwartek, 7 lutego 2019

Ogródek Jordanowski w Leżajsku

Kiedy w latach 1955-59 mieszkałam w kamienicy przy ul. Furgalskiego miejscem moich zabaw był pobliski Ogródek Jordanowski. 


Bawiłam się w piaskownicy, zjeżdżałam na wyślizganych zjeżdżalniach, huśtałam się na huśtawkach. W pobliżu wejścia od strony ul. Sandomierskiej w ogródku stał drewniany domek - wypożyczalnia sprzętu i zabawek (taczki, rowerki, wózeczki, łopatki i wiaderka, piłki, a także hoola-hoop), którymi zarządzała pani Lachowa, późniejsza moja profesorka od zajęć technicznych w liceum.
Ogródek istnieje do dzisiaj, jednak po wypożyczalni od dawna nie ma śladu.

Ilekroć w drodze do miasta przechodzę alejkami ogródka z nostalgią wspominam czas spędzony tam razem z innymi dziećmi, ale także z rodzicami. Nie było wówczas telewizorów, nie było komputerów i telefonów komórkowych czy smartfonów.
Wspominam czas, kiedy przychodziłam do ogródka ze swoimi dziećmi na huśtawki i zjeżdżalnie.
Ogródek Jordanowski jest miejscem związanym z dzieciństwem kilku pokoleń leżajskich dzieci. Zmienia się co jakiś czas wyposażenie ogródka, ale radosne krzyki tamtych dzieciaków, z lat 60. pamiętają jeszcze stare, rachityczne drzewa.









Ogródek był i nadal jest miejscem spotkań maturzystów, uczniów leżajskich szkół. Tutaj szleją dzieci na wrotkach, grają w kosza, kopią piłkę na asfaltowym boisku.



Istnienie Ogródków Jordanowskich zawdzięczamy Dr. Henrykowi Jordanowi, który był propagatorem praw człowieka do ruchu i rekreacji. Był pionierem wychowania fizycznego w Polsce a zarazem założycielem pierwszych w Europie publicznych ogrodów gier i zabaw ruchowych dla dzieci i młodzieży. Wprowadził do wychowania fizycznego gry i zabawy na wolnym powietrzu.

Henryk Jordan zakupił z własnych funduszy park zlokalizowany na terenie błoń krakowskich. Również z własnych funduszy urządził ten park, budując na jego terenie boiska sportowe i pawilony – by mogły odbywać się na nich zabawy podczas złych warunków pogodowych, zbudował także pomieszczenia do kąpieli natryskowych. Zakupił potrzebny sprzęt sportowy, sprowadzając go ze Szwecji i Niemiec. Początkowo dominowała gimnastyka na przyrządach. Były tu korty tenisowe, ślizgawka i pływalnia. W niedługim czasie na pierwsze miejsce wysunęła się piłka nożna, stając się najpopularniejszą dyscypliną sportową w Polsce. Oprócz gier i zabaw na świeżym powietrzu, park miał za zadanie skłaniać do patriotycznych refleksji. W tym celu Henryk Jordan zamówił popiersia 42 wybitnych Polaków – poetów, pisarzy, uczonych, bohaterów, artystów, które wykonał Jan Szczepkowski – i kazał ustawić wzdłuż głównych alei. Podczas zabaw dzieci poznawały jednocześnie historię swego kraju. W 1889 - roku otwarcia parku, Rada Miejska wyrażając swą wdzięczność jego założycielowi za pracę, zaangażowanie i poświęcenie postanowiła nadać parkowi Jego imię. Natomiast Kraków uczcił pamięć dr Henryka Jordana stawiając pośrodku centralnej alei Jego popiersie w 1914 r.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...